door Remco Sikkel.
TEKENZIEKTES EN HOEFBEVANGENHEID
Sinds een halve eeuw is het klimaat in Noordwest-Europa duidelijk aan het veranderen. De winters worden aldoor zachter, de lente begint eerder. Mede hierdoor is het groeiseizoen van planten langer geworden. Ook trekken wij vaker, met of zonder paard, de natuur in. De natuur die door aanleg van nieuwe natuurgebieden steeds groter wordt. Bovendien reizen we meer waardoor het risico op het ‘importeren’ van exotische teken toeneemt.
Al deze factoren zijn in het voordeel van de teken.
Teken die allerlei ziektes kunnen overbrengen op zowel mens als dier (lees: paard). Onderzoeken tonen aan dat niet alleen het áántal teken maar ook het percentage teken dat geïnfecteerd is jaarlijks toeneemt. Er is een tweetal tekenziektes die hoefbevangenheid als complicatie of klinisch verschijnsel kennen. Deze zijn:
- Ziekte van Lyme
- Piroplasmose
ZIEKTE VAN LYME
De ziekte van Lyme is een systemische (= het hele lichaam betreffende) infectieziekte die wordt veroorzaakt door een bacterie. De bacterie wordt door herten- en schapenteken op het paard overgebracht.
Lyme kan een rol spelen in het ontstaan – maar vooral de verslechtering van al aanwezige – insulineresistentie. De oorzaak hiervan wordt gezocht in infecties in het lichaam. Deze infecties kunnen ontstaan doordat het immuunsysteem aangetast raakt door de parasiet. Ook de aanwezigheid van de veroorzakende bacterie die het lichaam belaagt draagt bij aan het verergeren van insulineresistentie.
De koorts waarmee Lyme soms gepaard gaat zorgt voor een hogere hoeveelheid gifstoffen in het lichaam. Deze zullen niet zelf de hoefbevangenheid veroorzaken maar kunnen wel bijdragen aan het ontstaan ervan.
Nota bene: De klinische verschijnselen van de ziekte van Lyme kunnen behoorlijk lijken op die van hoefbevangenheid. Vooral in de herfst komen ze sterker tot uiting dan in andere seizoenen.
PIROPLASMOSE
Al het bovenstaande gaat ook op voor piroplasmose. Behalve dat de veroorzaker hier een protozo is, een eencellige. Bovendien zijn er meer tekensoorten die de ziekte kunnen overbrengen. Hieronder de zogenoemde dermacentor-teek. Deze teek, vooral in het voor- en najaar actief is, kwam voorheen niet in Nederland en België voor. Hij wordt nu steeds vaker gezien. Het vermoeden bestaat dat hij door vakantiegangers mee naar onze contreien genomen wordt. Ook de import van paarden uit Zuid-Europese landen heeft voor een toenamen van deze teek gezorgd.
In het geval van piroplasmose kan de lever beschadigd raken waardoor deze niet meer goed in staat is om overschotten aan glucose om te zetten in glycogeen (spiersuiker). Een slechte suikerstofwisseling draagt bij aan de schade aan de verbinding tussen de hoefwand en het hoefbeen.
Nota bene: Bij paarden die met corticosteroïden worden behandeld komen de klinische verschijnselen, waaronder hoefbevangenheid, sterker tot uiting.
DIAGNOSE
Er zijn nog weinig dierenartsen die aan de mogelijkheid van een tekenziekte denken bij een moeilijk te verklaren geval van hoefbevangenheid. Dit komt onder andere doordat de diagnose bij een paard lastiger te stellen is dan bij een mens. Heb je te kampen met een paard dat om schijnbaar onverklaarbare redenen bevangen raakt, vraag je dierenarts dan een bloedonderzoek te overwegen. Ook een huidbiopt behoort tot de mogelijkheden. Al zijn beide onderzoeken helaas niet waterdicht.
_____
Meer over insulineresistentie en verstoorde suikerstofwisseling lees je in ‘Hoefbevangenheid : begrijpen, genezen, voorkomen’ (ISBN 9789079249268) en ‘Hoefbevangenheid verder uitgelegd’ (ISBN 9789082519136)