Gratis testen op PPID ?

“Gratis” testen

Niets is gratis in deze wereld. Gratis is een illusie en slechts bedoeld als marketinginstrument om een drempel zo laag mogelijk te maken. De trend sinds enkele jaren is om in oktober paarden die een klachtenpatroon laten zien wat mogelijk in verband gebracht kan worden met PPID, gratis een bloedtest aan te bieden. Echter 1 test is géén test! Dat is het bij mensen niet, en dat is het bij dieren ook niet. Om aan de uitslagen van 1 enkele, op beperkte parameters uitgevoerde test te koppelen aan een voor de rest van het leven veroordeeld medicijngebruik is dubieus, zo niet ‘bad practice’.
Dat sommige veeartsen zich voor deze handelswijze lenen is op zijn zachts gezegd beschamend voor de beroepsgroep. Elke veearts leert in zijn opleiding dat een zoogdier een complex dynamisch systeem is met meer dan een biljard variabelen, waaronder miljoenen biochemische variabelen. Hoe kun je dan een levenslange veroordeling baseren op slechts 1 parameter? Namelijk het ACTH gehalte wat je ‘gratis’ getest hebt?
Stopt goede marketing van de farmaceutische industrie ons helder denken af? Laten we op zijn minst kritisch blijven, en accepteren dat elk mens, elk paard, kortom elk zoogdier uniek is, en dus ook een unieke combinatie in zich draagt van al die biochemische processen die elke dag plaats vinden. En daar hoort ook het produceren van ACTH bij, samen met nog duizenden andere hormonen. Daarmee gezegd dat de uitslagen van één enkele test, op één enkele parameter, geen ‘veroordeling’ tot levenslang medicijngebruik rechtvaardigt.

PPID is een gevolg, géén oorzaak

Het ontregelen van de hypofyse, waarbij de Pars Intermediate veel meer hormonen gaat afgeven, vraagt om een stukje uitleg. De hypofyse is een klier die in de hersenen een centrale plaats in neemt. De hypofyse is de eerste klier die fysiek ontstaat na de conceptie. Het zich ontwikkelende embryo, ongeacht type levend wezen, ontrolt zich als een spiraal, geheel conform de wetten van de natuur als weergegeven in de Fibonacci reeks. Google er maar eens op, Fibonacci is de architectuur van ALLE leven. Dus ook ons geliefde paard heeft zich conform de Fibonacci sequence ontwikkeld. Daarbij was de hypofyse de eerste klier, dus erg belangrijk, dus mogen we met recht spreken van de “meesterklier”. Dat maakt hem heel bijzonder want dat betekent dat hij aanstuurt, maar ook ontvangt!
Want zoals een meester voor de klas geeft hij informatie, maar luistert ook heel goed naar de antwoorden die uit de klas terugkomen en zijn lesstof past hij dus aan, aan de antwoorden die hij heeft ontvangen.
De hypofyse als meester geeft hormonen (lesstof) maar luistert ook heel goed naar zijn klas (bijnieren, schildklieren, voortplantingsklieren) wat voor antwoorden er retour komen, en regelt daarop zijn volgende hormoonafgifte!
Het meer ACTH gaan produceren door de Pars Intermediate kan daarom een direct gevolg zijn, van de ‘vraag’ naar dit hormoon die door de bijnieren zijn afgegeven. Dat is een logische en voor de hand liggende conclusie voortkomend uit het hiërarchische doel en de functie van de hypofyse. Natuurlijk kunnen er oorzaken zijn waardoor de hypofyse uit zichzelf meer ACTH gaat produceren, dus niet gebaseerd op de feedback uit de andere klieren, maar dat zijn uiterst zeldzame afwijkingen die in de praktijk zo goed als nooit voorkomen. Bovendien zal het zich bij een oorzaak rechtstreeks uit de hypofyse nooit beperken tot een verhoogde afgifte van alleen ACTH, maar zullen dan zeer veel hormonen geproduceerd door de hypofyse verhoogd afgegeven worden.

Verhoogd ACTH

Elk lichaam produceert “Feel Good” en “Feel Bad” hormonen. De “Feel Good” hormonen zijn de gelukshormonen. De bekendste daarvan zijn de oxitocines, endorfines, dopamines. De endorfines geven een gevoel van ontspanning, van blijdschap, van welbehagen. Endorfines kunnen door het lichaam heel snel geproduceerd worden, werken krachtig maar zijn over het algemen snel weer weg. Met name als de “Feel Bad” hormonen zich aandienen. Dit zijn de adrenalines, nor-adrenalines, corticorsteroiden etc. Alle hormonen die ons helpen pijn, ongemak, schrik, angst hanteerbaar te maken.
Bij een paard, met een duidelijke “Fight or flight” respons zijn deze hormoonafgiftes ingesteld op overleven. Een paard moet in een split second besluiten of hij gaat vechten tegen een bedreiging, of dat hij gaat vluchten voor een bedreiging.
In de “Feel Bad” modus is er vanuit de bijnieren richting hypofyse een verhoogde stroom hormonen en daarbij zitten er veel die de afgifte van dopamine voorkomen of onderdrukken. En als er minder dopamine beschikbaar is, gaat de ACTH afgifte omhoog. De kip en het ei.
Bij hormoonverstoringen die gerelateerd zijn aan stress, angst, pijn, ongemak of chronische overbelasting van met name de bijnierhormonen, ontstaat van lieverlee een (chronisch) verhoogde ACTH afgifte. En dan is en hoog ACTH in het bloed inderdaad gemakkelijk te testen.

ACTH verlagen.

Als je dus beseft dat plenty oorzaken en omstandigheden kunnen zorgen voor verhogen van de ACTH afgifte, maar dat dit teruggebracht kan worden door de natuurlijke endorfines, waaronder dopamine, hun werk weer te laten doen, kun je aan de slag.
Je begint natuurlijk gemakkelijk, kijk naar het voedselpatroon van je paard. Is wat je paard eet nog wel in balans met zijn natuur? Suiker en instabiel zetmeel hoort zowiezo niet thuis in je paard, dus daar kun je gemakkelijk afscheid van nemen. Dat lucht alvast op voor de bijnieren en verminderd de insuline-resistentie. En dan ga je eens kritisch kijken naar de leefomstandigheden van jouw paard. Is hij paard? Heeft hij de ruimte en de mogelijkheden om aan zijn paardenleven invulling te kunnen geven? Dus veel bewegen, ruimte, verse lucht, veel knabbelen zowel aan fourage als aan soortgenoten ter versterking van de onderlinge band (endorfines!) Geven zijn leefomstandigheden veel stress? Een paard hoeft zeker geen stress-vrij leven te hebben! Net zo min als mensen. Maar stress moet in verhouding staan tot de mogelijkheden om dit ook weer volledig af te laten vloeien en met name ook lichamelijk volledig daarvan te kunnen herstellen. Stress is prima als je ermee goed uit de voeten kunt, letterlijk en figuurlijk dus.

En dan de belangrijkste factor…PIJN.

Onderzoek kritisch of jouw paard pijn kan hebben. En dat doe je niet door tevreden te zijn als je paard naar je hinnikt als je komt, of altijd zijn oortjes naar voren heeft als je de box open doet. Nee, dat doe je door uitermate kritisch te observeren. En dan bedoel ik heel, heeel, heeeeeeel kritisch te observeren. En daarbij let je op aanpassingen die je paard doet om zijn pijn zo draaglijk mogelijk te maken. Omdat een paard wat pijn toont nou eenmaal in de natuur ten dode opgeschreven is, zal hij je niet vrijwillig tonen dat er chronische pijn is!
Het komt dus neer op jouw observeringsvermogen. De meest simpele voorbeelden zijn:
• Niet te vangen uit wei of paddock, omdraaien in de stal
• Singelnijd, opzij stappen voor het zadel
• Bit niet in de mond willen, hoofd omhoog brengen bij aandoen hoofdstel
• Direct wegstappen nadat de ruiter opgestegen is
• Nooit zonder hulp vierkant halthouden, dus altijd minimaal 1 been buiten het vierkant.
• Moeite met het geven van voetjes, lastig bij de smid/bekapper
• Altijd kauwen naar dezelfde kant, dus alleen linksom of rechtsom, maar niet elke dag anders
• Manen hangen niet allemaal naar 1 kant
• Staart is scheef tijdens rijden, longeren of lopen aan de hand
Uiteraard zijn er nog veel meer symptomen maar deze kan iedereen die kritisch durft waar te nemen zelf gemakkelijk constateren.
Pijn zorgt voor hormonale aanpassingen in het lichaam, met als resultante ook een verhogen van het ACTH. Neem je de pijn weg, dan kunnen de endorfines hun modulerende werk weer goed doen en verlaagd als bij toverslag het ACTH. Pijn bestrijding doe je niet door een pijnstiller te geven, maar door de oorzaak / oorzaken weg te nemen. En wees kritisch! Denk niet dat 2 x per jaar een behandeling door een fysiotherapeut of een osteopaat voldoende is. Verdiep je in de oorzaken van de pijn van je paard en neem de oorzaken weg! Dus een niet passend zadel laat je aanpassen of vervang je, een slechte hoefsmid vraag je zijn werk te verbeteren of je veranderd van hoefsmid, ben je zelf scheef in het zadel, dan vraag je jouw instructeur daar verbetering in aan te brengen of je veranderd van instructeur. Kan je paard niet aan twee kanten kauwen dan laat je zijn gebit goed controleren en daarna een cranio-sacraal therapeut het hoofd weer in balans brengen. Bij heel veel pijn geldt, neem de bron weg en aanschouw het wonder: de natuur hersteld zichzelf! Elk paard wil gezond zijn, elk paard wil pijn-vrij zijn. Dus elk paard werkt enorm mee om lichamelijk terug helemaal gezond te worden. En dan op een dag is het ACTH gehalte “gewoon” terug normaal.

PPID overbodig

Jazeker, PPID kun je in zeer veel gevallen overbodig maken in het paardenlichaam. Je kunt door kritisch en met gevoel voor je paard een situatie creëren waarbij de hormonen hun normale afgifte en functionele positie innemen. Dat vraag van jou als eigenaar van een paard met PPID een inspanning, je zult misschien veranderingen in jouw patronen moeten doorvoeren die je niet leuk vindt. Je zult misschien moeten wennen aan een andere manier van omgaan met je paard. Maar je hebt wél die keuze!
En zeg nou zelf, wat maakt jou gelukkiger dan een gelukkig paard met veel vrij rond-stromende endorfines?